ﻭَﻣِﻦَ ﺍﻟﻨَّﺎﺱِ ﻣَﻦْ ﻳَﺸْﺘَﺮِﻱ ﻟَﻬْﻮَ ﺍﻟْﺤَﺪِﻳﺚِ
ﻟِﻴُﻀِﻞَّ ﻋَﻦْ ﺳَﺒِﻴﻞِ ﺍﻟﻠَّﻪِ ﺑِﻐَﻴْﺮِ ﻋِﻠْﻢٍ
ﻭَﻳَﺘَّﺨِﺬَﻫَﺎ ﻫُﺰُﻭًﺍ ۚ ﺃُﻭﻟَٰﺌِﻚَ ﻟَﻬُﻢْ ﻋَﺬَﺍﺏٌ
ﻣُﻬِﻴﻦٌ
Одамлар орасида шундай кимсалар ҳам борки, улар билимсизлик билан (ўзгаларни) Аллоҳнинг йўлидан оздириш учун ва у (йўлни) масхара қилиш учун беҳуда сўз(лар)ни сотиб олур. Ана ўшалар учун хор қилгувчи азоб бордир.
(Luqmon 6-oyat)
Assalamu a'laykum va rohmatullohi va barokatuhu
Shu oyat hususida arab tiliga oid savol tug'uldi. Oyatdagi ﺳَﺒِﻴﻞِ ﺍﻟﻠَّﻪِ (Allohning yo'li) izofiy kalimasida sabiyl kalimasi muzakkar jinsdaligi ma'lum. Lekin nega oyatni davomida ﻭَﻳَﺘَّﺨِﺬَﻫَﺎ (va u (Allohning yo'li)ni) diganida ﻫَﺎ dib muannas jinsda kelgan? ﻫَﺎ qo'shimchasi sabiyl so'ziga dalolat qilayotganda nega "hu" bilan muzakkar jinsda kemastan, "haa" muannas jinsda kelgan? Shu narsani tushuntirib bersela, bu masalada ulamola sharx bildirishgammi?
Barokallohu fiykum
ﻟِﻴُﻀِﻞَّ ﻋَﻦْ ﺳَﺒِﻴﻞِ ﺍﻟﻠَّﻪِ ﺑِﻐَﻴْﺮِ ﻋِﻠْﻢٍ
ﻭَﻳَﺘَّﺨِﺬَﻫَﺎ ﻫُﺰُﻭًﺍ ۚ ﺃُﻭﻟَٰﺌِﻚَ ﻟَﻬُﻢْ ﻋَﺬَﺍﺏٌ
ﻣُﻬِﻴﻦٌ
Одамлар орасида шундай кимсалар ҳам борки, улар билимсизлик билан (ўзгаларни) Аллоҳнинг йўлидан оздириш учун ва у (йўлни) масхара қилиш учун беҳуда сўз(лар)ни сотиб олур. Ана ўшалар учун хор қилгувчи азоб бордир.
(Luqmon 6-oyat)
Assalamu a'laykum va rohmatullohi va barokatuhu
Shu oyat hususida arab tiliga oid savol tug'uldi. Oyatdagi ﺳَﺒِﻴﻞِ ﺍﻟﻠَّﻪِ (Allohning yo'li) izofiy kalimasida sabiyl kalimasi muzakkar jinsdaligi ma'lum. Lekin nega oyatni davomida ﻭَﻳَﺘَّﺨِﺬَﻫَﺎ (va u (Allohning yo'li)ni) diganida ﻫَﺎ dib muannas jinsda kelgan? ﻫَﺎ qo'shimchasi sabiyl so'ziga dalolat qilayotganda nega "hu" bilan muzakkar jinsda kemastan, "haa" muannas jinsda kelgan? Shu narsani tushuntirib bersela, bu masalada ulamola sharx bildirishgammi?
Barokallohu fiykum
Alhamdulillahi vahdah, vassolatu vassalamu ‘ala man la Nabiyya ba’dah, amma ba’d..
Alloh taolo aytadi: “Odamlar orasida shunday kimsalar ham borki, ular bilimsizlik bilan Allohning yo’lidan ozdirish uchun va u (yo’lni) masxara qilish uchun behuda so’z(lar)ni sotib oladilar. Ana o’shalar uchun xor qilguvchi azob bordir.” Luqmon surasi, 6-oyat.
Ibn Kasir aytadilar: “va uni masxara qilish”, - oyati haqida Mujohid aytdi: Allohning yo’lini masxara qilish.
Qatoda aytdi: Allohning oyatlarini masxara qilish.
(Ibn Kasir
Mujohidning so’zi avloroqdir.” (Ibn Kasirni so’zlari tugadi.)
Qatodaning tafsirida: “yattaxizu” raf holda va “yashtari”ga atf bo’ladi, “yattaxizu”ning maf’uli “ha”dan murod esa suraning ikkinchi oyatidagi “Ayatul kitab”dir. U holda oyatning tarjimasi quyidagicha bo’ladi: “Odamlar orasida shunday kimsalar ham borki, ular bilimsizlik bilan Allohning yo’lidan ozdirish uchun behuda so’z(lar)ni sotib oladilar va u (oyatlarni) masxara qiladilar. Ana o’shalar uchun xor qilguvchi azob bordir.” Luqmon surasi, 6-oyat.
Bu Madina va Basra qorilarining aksari, ba’zi Ko’fa ahlining qiroatidir (Tobariy tafsiri.) Bu jumhurning qiroatidir (Fathul Qodir).
Mujohidning tafsirida: “yattaxiza” nasb holda “yudilla”ga atf, mansub zamir “ha” esa “sabil”ga qaytadi. “Sabil” kalimasi muannas ham, muzakkar ham bo’lishi mumkin. Alloh taolo ayatdi:
{قُلْ هَـذِهِ سَبِيلِي أَدْعُو إِلَى اللّهِ عَلَى بَصِيرَةٍ أَنَاْ وَمَنِ اتَّبَعَنِي وَسُبْحَانَ اللّهِ وَمَا أَنَاْ مِنَ الْمُشْرِكِينَ} [يوسف : 108].
“Qul hazihi sabili…” Yusuf surasi, 108-oyat. Bu oyatda “sabil” kalimasi birlikda va ma’rifa, “hazihi” ism ishora muannas. Bu holatda Luqmon surasidagi oyatning tafsiri savol beruvchi yozganidek tarjima qilnadi.
“sabil” muannas ham, muzakkar ham bo’lishi mumkinligi Fathul Qodirda va Tafsir Qurtubiyda zikr qilingan.
Allohumma solli ‘ala Muhammad va ‘ala aali Muhammad vasallim tasliman kasiron, Valhamdu lillahi robbil ‘alamiyn.
Alloh taolo aytadi: “Odamlar orasida shunday kimsalar ham borki, ular bilimsizlik bilan Allohning yo’lidan ozdirish uchun va u (yo’lni) masxara qilish uchun behuda so’z(lar)ni sotib oladilar. Ana o’shalar uchun xor qilguvchi azob bordir.” Luqmon surasi, 6-oyat.
Ibn Kasir aytadilar: “va uni masxara qilish”, - oyati haqida Mujohid aytdi: Allohning yo’lini masxara qilish.
Qatoda aytdi: Allohning oyatlarini masxara qilish.
(Ibn Kasir
Mujohidning so’zi avloroqdir.” (Ibn Kasirni so’zlari tugadi.)Qatodaning tafsirida: “yattaxizu” raf holda va “yashtari”ga atf bo’ladi, “yattaxizu”ning maf’uli “ha”dan murod esa suraning ikkinchi oyatidagi “Ayatul kitab”dir. U holda oyatning tarjimasi quyidagicha bo’ladi: “Odamlar orasida shunday kimsalar ham borki, ular bilimsizlik bilan Allohning yo’lidan ozdirish uchun behuda so’z(lar)ni sotib oladilar va u (oyatlarni) masxara qiladilar. Ana o’shalar uchun xor qilguvchi azob bordir.” Luqmon surasi, 6-oyat.
Bu Madina va Basra qorilarining aksari, ba’zi Ko’fa ahlining qiroatidir (Tobariy tafsiri.) Bu jumhurning qiroatidir (Fathul Qodir).
Mujohidning tafsirida: “yattaxiza” nasb holda “yudilla”ga atf, mansub zamir “ha” esa “sabil”ga qaytadi. “Sabil” kalimasi muannas ham, muzakkar ham bo’lishi mumkin. Alloh taolo ayatdi:
{قُلْ هَـذِهِ سَبِيلِي أَدْعُو إِلَى اللّهِ عَلَى بَصِيرَةٍ أَنَاْ وَمَنِ اتَّبَعَنِي وَسُبْحَانَ اللّهِ وَمَا أَنَاْ مِنَ الْمُشْرِكِينَ} [يوسف : 108].
“Qul hazihi sabili…” Yusuf surasi, 108-oyat. Bu oyatda “sabil” kalimasi birlikda va ma’rifa, “hazihi” ism ishora muannas. Bu holatda Luqmon surasidagi oyatning tafsiri savol beruvchi yozganidek tarjima qilnadi.
“sabil” muannas ham, muzakkar ham bo’lishi mumkinligi Fathul Qodirda va Tafsir Qurtubiyda zikr qilingan.
Allohumma solli ‘ala Muhammad va ‘ala aali Muhammad vasallim tasliman kasiron, Valhamdu lillahi robbil ‘alamiyn.